Türkiye Akademia’sında Siyaset Bilimi Eğitimi ve Siyaset Bilimi Çalışmaları
Ömer ÇAHA
9 Nisan 2016 Cumartesi
İBA Akademik Birikim Oturumlarının 9 Nisan 2016 Cumartesi günü yapılan programında Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ömer Çaha’yı misafir ettik.
Çaha konuşmasında, gerek Türkiye’de siyaset bilimi çalışmalarının genel seyri ve lisansüstü eğitiminin geçmişten günümüze nasıl bir değişim geçirdiği üzerine, gerekse lisansüstü eğitimden temel beklentilerin neler olması gerektiği üzerine kendi birikim ve tecrübelerinden hareketle önemli bilgiler paylaştı.
Lisansüstü çalışmalar üzerine kendi tecrübe ve birikimlerini; yüksek lisans, doktora ve bir eser ortaya çıkarma aşamaları olarak üç başlık halinde dinleyicilere aktaran Çaha, konuşmasına yüksek lisans tezinin nasıl olması ve bu tezden neler beklenmesi gerektiğini belirterek devam etti. Lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin tez yazım sürecinde çok fazla zaman kaybettiğini düşünen Çaha, yüksek lisans aşamasından esas olarak beklenenin “doktoraya hazırlık” olduğunu ve bu bağlamda yüksek lisansın gerçek amacının iyi bir doktora öğrencisi yetiştirmek olması gerektiğini vurguladı. Bir yüksek lisans tezinin “metodolojik” olarak doktoraya hazırlık anlamına geldiğini ve bu aşamada herhangi bir akademik teze katkı beklenmediğini; belli bir konu üzerinde sistematik bir çalışma yaparak doktora çalışmalarına hazırlığın temel amaç olduğunu belirtti. Bu bağlamda bir yüksek lisans tezinden beklenilen; anlamlı bir içerik, yöntem ve estetiktir. Çaha’ya göre, bu üçünün bir arada olduğu ve sistemli bir çalışmanın ürünü olan bir tezin yüksek lisans aşamasında yeterli görülebilir, ayrıca bu usulle hazırlanacak bir tezin öğrenciye zaman kazandıracağı için pratik olacaktır.
Konuşmasının ikinci bölümünde doktora tez sürecindeki beklenti ve amaçlardan bahseden Çaha, öğrenciden doktora aşamasında artık bir teze katkı sağlamasının beklendiğini vurgulayarak mümkün mertebe doktora öğrencisinin kendi tezini geliştirmesinin gerekliliğinin altını çizdi. Kendi tezini geliştirmenin yanında herhangi bir teorik tartışmaya katkıda bulunmak ya da onu çürütmenin de doktora tez aşamasında kabul edilebilir bir çalışma olacağını düşünen Çaha, bu aşamada esas olanın özgün bir çalışma meydana getirmek olduğunu belirtti. Akademik anlamda öğrencinin bütün hayatına hükmeden bir anlam ifade eden doktora tezinin özgünlüğü bu bağlamda oldukça önemlidir. Çaha, iyi bir doktora tezinden beklenilen şeyin teorik bir literatür taraması / analizinin yanında araştırmacının kendi çalışma alanını, tercih ettiği teorik çerçeve bağlamında yorumlamasını da içeren sistematik ve bütünsel bir çalışma olması gerektiğini belirtti. Özellikle kendine özgü kavramlar üreten bir tez çalışmasının özgün ve kalıcı olduğunu vurgulayan Çaha, tecrübelerinden de hareketle bu tarz bir doktora tezinin literatürde oldukça referans alınan bir çalışma hüviyetine sahip olacağını ifade etti.
Konuşmasının devamında yüksek lisans ve doktora aşamasında tez konusu belirlemenin zorluğuna da değinen Çaha, lisans ve yüksek lisans aşamasında yapılan derinlikli okumaların tez konusu belirlemedeki yardımcı rolüne vurgu yaptı. Ayrıca tezin sorunsalının net bir şekilde belirlenmesinin ve zihinde somutlaştırılmasının mevcut çalışmanın yarısını teşkil ettiğini de düşünen Çaha, tez konusunun somutlaştırılmasıyla tezin büyük bir bölümünü tamamlanmış olacağını belirterek, sorunsalın net bir şekilde belirlenmesinin tez yazım sürecindeki önemine değindi.
Konuşmasının son bölümünde telif ettiği eserlerden hareketle kitap yazma ve bir eser meydana getirme süreçlerinden bahseden Çaha, son dönemde kaleme aldığı ve siyasal görüşlerini de ihtiva eden romanından kısa bir pasaj paylaşarak konuşmasını sonlandırdı.
