Genel Seminerler programında bu hafta İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tarih bölümü öğretim üyesi Dr. Hamdi Genç’i ağırladık. Genç, programda TÜBİTAK projesi olarak gerçekleştirdiği “Osmanlı’dan Avustralya’ya göçler” çalışması üzerine renkli bir sunum yaptı.
OSMANLI’DAN AVUSTRALYA’YA GÖÇ VE GÖÇMENLERİN SOSYO-EKONOMİK YAŞAMI, 1880-1920
Hamdi GENÇ
15 Kasım 2014 Cumartesi
Genel Seminerler programında bu hafta İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tarih bölümü öğretim üyesi Dr. Hamdi Genç’i ağırladık. Genç, programda TÜBİTAK projesi olarak gerçekleştirdiği “Osmanlı’dan Avustralya’ya göçler” çalışması üzerine renkli bir sunum yaptı. 1880-1920 arası dönemi inceleyen Genç, göçmenlerin sosyo-ekonomik yaşamı üzerine yoğunlaştı. Avustralya’ya Osmanlı tebaasından yaklaşık 10.000 kişinin göç ettiğini tespit eden Genç, bunun; yeni kıtanın teşekkül etmekte olan kültürüne etkilerine değindi.
Çalışmasını arşiv kaynakları etrafında geliştiren ve derinleştiren Genç’e göre, acentalar aracılığı ile legal bir şekilde gerçekleşen bu göçlere ilişkin Osmanlı Arşivi’ne kıyasla Avustralya merkez ve eyalet arşivleri detaylı bilgiler sunmaktadır. Bu göçlerin siyasî değil de iktisadî saiklerle yapıldığının altını çizen Genç, göç veren bölgelerin daha ziyade liman kentleri olduğunu belirtti. Avustralya’nın 20. yüzyıl başlarında yaşam standardı olarak dünyanın en müreffeh ülkelerinden biri oluşu söz konusu göçü tetikleyen en önemli nedenlerden biriydi. Avusturalya’ya göç eden ve büyük çoğunluğu köken olarak Rum, Hıristiyan Arap, Arnavut ve Boşnak olan Osmanlılar, burada manifaturacılık ve daha çok da seyyar satıcılık ile iştigal etmişlerdir. Bu durum, yüzölçümü olarak geniş bir kıta olan Avustralya’da göçmenler arası bilgi aktarımını kolaylaştıran bir imkan sağlamıştır. Öte yandan 1901’de Avustralya Devleti’nin aldığı bir kararla tüm Asya kökenli göçmenleri sınırdışı etmesi, Osmanlı göçmenlerini etkilememiştir.
Genç, konuşmasında Avustralya tarihinde önemli bir yer tutan Çanakkale Savaşı ve Broken Hill Vakası’nı (Osmanlı padişahının 1. Dünya Savaşı sırasında cihat ilanı üzerine Broken Hill’de bir treni basıp yolculara saldıran Afgan Müslümanların çatışma sonrası ele geçirildiği vaka) da değindi. Bu gelişmeleri “Avustralya’da Osmanlı olmak” çerçevesinde ele alan Genç, bu olaylarda bazı Osmanlı göçmenlerinin Avustralya ordusu için yardım topladıklarını ve hatta askerlik için başvurduklarını, bazılarının ise Osmanlı Devleti’ne yardım etmeye çalıştığını belirtti.
